شیر انبساط (Expansion Valve)
شیر انبساط یکی از اجزای کلیدی در سیستمهای تبرید و تهویه مطبوع است که برای کاهش فشار مبرد استفاده میشود. این کاهش فشار باعث افت دما و تبخیر مبرد در اواپراتور شده و به این ترتیب گرمای محیط را جذب میکند. این شیر در دو نوع ترموستاتیکی و الکترونیکی وجود دارد که نوع ترموستاتیکی به طور مکانیکی و نوع الکترونیکی با سنسورهای دقیق دما و فشار کار میکند. کاربرد آن در سیستمهای چیلر، کولرهای گازی و یخچالهای صنعتی برای کنترل میزان مبرد ورودی به اواپراتور است. عملکرد دقیق و کنترل دمای مناسب از مزایای این شیر محسوب میشود.
شیر برقی (Solenoid Valve)
شیر برقی نوعی شیر خودکار است که با استفاده از نیروی الکترومغناطیسی کنترل میشود. این شیر دارای یک سیم پیچ و هسته متحرک فلزی است که با دریافت جریان الکتریکی، باز یا بسته شدن جریان سیال را کنترل میکند. شیر برقی در صنایع مختلف مانند سیستمهای آب پاش خودکار، تجهیزات تهویه مطبوع، خطوط گاز و سیستمهای هیدرولیک و پنوماتیک استفاده میشود. سرعت عملکرد بالا، کنترل دقیق و قابلیت استفاده در سیستمهای خودکار از مهمترین ویژگیهای شیر برقی است. انواع آن شامل شیر برقی نرمال باز (NO) و نرمال بسته (NC) میباشد.
شیر سماوری (Plug Valve)
شیر سماوری دارای یک عضو داخلی به شکل مخروط یا استوانه است که با چرخش ۹۰ درجه، جریان سیال را باز یا بسته میکند. این شیر به دلیل طراحی ساده و عملکرد سریع، گزینه مناسبی برای قطع و وصل جریان در خطوط لوله است. شیرهای سماوری در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و سیستمهای انتقال سیالات که نیاز به عملکرد سریع و مطمئن دارند، استفاده میشوند. ویژگیهای این شیر شامل آب بندی خوب، قابلیت تعمیر و نگهداری آسان و مقاومت در برابر فشارهای مختلف است.
شیر کنترلی (Control Valve)
شیر کنترلی تجهیزی برای تنظیم دقیق دبی، فشار و دمای سیالات در سیستمهای صنعتی است. این شیرها با استفاده از سیگنالهای کنترلی از سیستمهای اتوماسیون، میزان باز و بسته بودن خود را تغییر میدهند. کاربرد این شیرها در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهها برای تنظیم فرآیندها و کنترل شرایط عملیاتی بسیار حیاتی است. انواع آن شامل شیرهای کنترلی خطی و دورانی میشود که هر کدام برای کاربردهای خاص طراحی شدهاند. شیرهای کنترلی میتوانند به صورت دستی یا خودکار کار کنند و دقت بالایی در کنترل سیال دارند.
شیر هیدرولیک (Hydraulic Valve)
شیر هیدرولیک برای کنترل جریان، فشار و جهت حرکت سیالات تحت فشار در سیستمهای هیدرولیکی استفاده میشود. این شیرها در تجهیزات صنعتی، ماشین آلات سنگین و پرسهای هیدرولیک که نیاز به نیروی بالا دارند، بهکار میروند. عملکرد سریع، تحمل فشارهای بالا و دقت در کنترل جریان از ویژگیهای این نوع شیر است.
شیر پنوماتیک (Pneumatic Valve)
شیر پنوماتیک برای کنترل جریان هوا و گازهای فشرده در سیستمهای پنوماتیکی استفاده میشود. این شیرها به کمک فشار هوا یا سیگنالهای الکتریکی، باز یا بسته میشوند و در صنایع و خطوط تولید نقش مهمی دارند. از کاربردهای آن میتوان به ابزارهای بادی، سیستمهای اتوماسیون و خطوط انتقال مواد اشاره کرد. این شیرها به دلیل عملکرد سریع، دقت بالا و نیاز به نیروی کم، بسیار کارآمد هستند.
صافی (Strainer)
صافی تجهیزی است که برای جداسازی ناخالصیها، ذرات معلق و رسوبات از جریان سیال استفاده میشود. این تجهیز در خطوط لولهکشی برای حفاظت از تجهیزات حساس مانند پمپها، شیرآلات و مبدلهای حرارتی نصب میشود. صافیها در صنایع آب، نفت و گاز و سیستمهای تاسیساتی استفاده میشوند و در انواع Y شکل، T شکل و صافی سبدی طراحی میشوند. از مزایای استفاده از صافی میتوان به افزایش طول عمر تجهیزات، کاهش خرابیها و بهبود عملکرد کلی سیستم اشاره کرد.
شیر زاویهای (Angle Valve)
شیر زاویهای نوعی شیر قطع و وصل جریان است که مسیر ورودی و خروجی آن نسبت به یکدیگر زاویه ۹۰ درجه دارند. این طراحی باعث میشود جریان سیال به طور مستقیم تغییر مسیر داده و افت فشار کاهش یابد. این شیرها به دلیل قابلیت نصب در فضاهای محدود و عملکرد مؤثر، در سیستمهای بخار، خطوط آب و نفت و همچنین تاسیسات ساختمانی استفاده میشوند. مزایای مهم این شیر شامل نصب آسان، کاهش افت فشار و مقاومت مناسب در برابر فشار و دماهای بالا است. این شیرها همچنین در مواردی که نیاز به باز و بسته شدن سریع جریان وجود دارد، عملکرد بهینهای ارائه میدهند.
شیر دوار (Rotary Valve)
شیر دوار یک شیر صنعتی است که برای کنترل، اندازهگیری و انتقال مواد جامد پودری، دانهای و گرانولی استفاده میشود. این شیر از یک روتور چرخشی با پرههای ثابت یا متحرک تشکیل شده که مواد را به طور یکنواخت از مخازن یا سیلوها به سیستم انتقال منتقل میکند. از کاربردهای مهم شیر دوار میتوان به صنایع غذایی، دارویی، سیمان، پتروشیمی و انتقال مواد شیمیایی اشاره کرد. عملکرد پیوسته، دقت در میزان انتقال مواد و مقاومت بالا در برابر سایش از ویژگیهای مهم این شیر است. این طراحی باعث میشود شیر دوار در خطوط انتقال مواد خشک بسیار کارآمد باشد.
شیر یک طرفه (Check Valve)
شیر یک طرفه به عنوان یک تجهیز خودکار برای جلوگیری از برگشت جریان سیال طراحی شده است. این شیر تنها اجازه عبور جریان در یک جهت را میدهد و در صورت تغییر جهت جریان، به طور خودکار بسته میشود. انواع مختلف این شیر شامل شیر یک طرفه لولایی، فنری و توپی هستند که هرکدام برای شرایط عملیاتی متفاوت به کار میروند. کاربرد این شیر در سیستمهای پمپاژ، خطوط لولهکشی و تاسیسات آب و فاضلاب برای حفاظت از پمپها است. ویژگیهایی مانند عملکرد خودکار، جلوگیری از نشتی جریان و نصب آسان باعث شده این شیر در بسیاری از صنایع حیاتی باشد.
شیر دروازهای (Gate Valve)
شیر دروازهای یکی از پرکاربردترین شیرها در صنعت است که برای قطع و وصل کامل جریان سیال در خطوط لوله استفاده میشود. این شیر دارای یک صفحه مسدودکننده است که بهصورت عمودی در مسیر سیال حرکت میکند و جریان را کاملاً باز یا بسته میکند. از ویژگیهای بارز این شیر میتوان به افت فشار بسیار کم در حالت باز و قابلیت استفاده در سیستمهای فشار بالا و دمای بالا اشاره کرد. کاربرد اصلی این شیر در صنایع نفت و گاز، خطوط انتقال آب و تاسیسات بخار است. به دلیل عملکرد تدریجی، این شیر برای تنظیم جریان مناسب نیست و عمدتاً برای قطع کامل جریان استفاده میشود.
شیر سوزنی (Needle Valve)
شیر سوزنی برای تنظیم دقیق جریان سیال طراحی شده و به دلیل وجود یک میله مخروطی شکل، امکان کنترل تدریجی و دقیق دبی جریان را فراهم میکند. این شیر به طور گسترده در سیستمهای هیدرولیکی، پنوماتیکی و آزمایشگاهی که نیاز به کنترل جریانهای کم وجود دارد، استفاده میشود. ویژگیهای مهم این شیر شامل دقت بسیار بالا، قابلیت آب بندی مناسب و مقاومت در برابر فشارهای بالا است. از کاربردهای آن میتوان به تجهیزات ابزار دقیق، صنایع نفت و گاز و کنترل جریان سیالات حساس اشاره کرد. طراحی دقیق این شیر امکان کنترل میکروسکوپی جریان را فراهم میکند و برای فرآیندهای حساس ایدهآل است.
شیر پینچ (Pinch Valve)
شیر پینچ از یک لوله انعطاف پذیر یا غلاف لاستیکی برای کنترل جریان استفاده میکند که با فشرده شدن توسط یک مکانیزم خارجی، جریان سیال را قطع یا تنظیم میکند. این شیر به طور ویژه برای عبور سیالات حاوی ذرات معلق، مواد ساینده و دوغابهای صنعتی مناسب است زیرا مسیر جریان هیچ مانعی ندارد و سیال بدون انسداد عبور میکند. کاربرد اصلی این شیر در صنایع معدنی، فرآوری مواد شیمیایی و صنایع غذایی است که سیالات حاوی ذرات بزرگ یا خورنده استفاده میشوند. از مزایای این شیر میتوان به طراحی ساده، هزینه پایین نگهداری و مقاومت بالا در برابر خوردگی اشاره کرد.
شیر گیوتینی (Knife Gate Valve)
شیر گیوتینی برای قطع جریان سیالات غلیظ، چسبناک و حاوی ذرات جامد مانند دوغاب طراحی شده است. این شیر از یک صفحه تیغهای فلزی برای مسدود کردن مسیر سیال استفاده میکند که مانند حرکت یک گیوتین به سمت پایین میآید. این ویژگی باعث میشود که شیر در شرایط سخت مانند فاضلاب، صنایع کاغذسازی، معادن و فرآوری مواد معدنی کارایی بالایی داشته باشد. طراحی ساده و قدرت بالای قطع جریان در شرایطی که مواد غلیظ و ساینده وجود دارند، از ویژگیهای مهم این شیر است. همچنین نگهداری آن نسبت به سایر شیرها آسانتر است.
شیر کرایوژنیک (Cryogenic Valve)
شیر کرایوژنیک برای کنترل و قطع جریان سیالات در دماهای بسیار پایین (زیر ۱۵۰- درجه سانتیگراد) طراحی شده است. این شیرها در ذخیرهسازی و انتقال گازهای مایع مانند نیتروژن، اکسیژن، هلیوم و LNG (گاز طبیعی مایع شده) به کار میروند. طراحی ویژه این شیرها بهگونهای است که از انجماد قطعات داخلی جلوگیری کرده و عملکرد پایدار را در دماهای پایین تضمین میکند. صنایع کرایوژنیک، پزشکی، پتروشیمی و هوافضا از جمله کاربردهای مهم این شیر هستند. استفاده از مواد مقاوم در برابر دماهای بسیار پایین مانند فولاد ضدزنگ، این شیرها را قابل اعتماد میکند.
شیر دوبل و تخلیه (Double Block and Bleed Valve)
شیر دوبل و تخلیه برای ایزوله کردن دوگانه جریان و تخلیه سیال باقی مانده در خط لوله استفاده میشود. این شیر از دو مکانیزم قطع کننده جریان و یک مسیر تخلیه تشکیل شده که به اپراتور اجازه میدهد خطوط را به صورت کاملاً ایمن و بدون نشت سیال ایزوله کند. این ویژگی در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و خطوط انتقال بسیار حیاتی است تا تعمیر و نگهداری تجهیزات با حداکثر ایمنی انجام شود. از مزایای این شیر میتوان به کاهش نشت، بهبود ایمنی کارکنان و جلوگیری از آلودگی محیطی اشاره کرد.
شیر اطمینان (Pressure Relief Valve)
شیر اطمینان به عنوان یک تجهیز ایمنی در سیستمهای تحت فشار استفاده میشود که به طور خودکار در صورت افزایش فشار بیش از حد مجاز، باز شده و سیال اضافی را تخلیه میکند. این کار باعث محافظت از تجهیزات مانند بویلرها، مخازن تحت فشار و خطوط انتقال در برابر انفجار و آسیب میشود. شیرهای اطمینان در صنایع نفت، گاز، نیروگاهها و سیستمهای هیدرولیکی و پنوماتیکی بهکار میروند. طراحی دقیق و حساسیت بالای این شیرها تضمین میکند که فشار سیستم همیشه در محدوده ایمن قرار گیرد و از بروز حوادث جلوگیری شود.
شیر دیافراگمی (Diaphragm Valve)
شیر دیافراگمی از یک دیافراگم انعطافپذیر (معمولاً از جنس لاستیک یا مواد مقاوم در برابر خوردگی) برای کنترل جریان سیال استفاده میکند. این شیر مسیر عبور سیال را به صورت کاملاً آب بند قطع یا تنظیم میکند و به دلیل طراحی ویژه خود برای سیالات خورنده، آلوده، چسبنده و حتی گازها مناسب است. صنایع دارویی، بهداشتی، غذایی و شیمیایی از جمله کاربردهای این شیر هستند زیرا طراحی آن مانع از تماس سیال با قطعات فلزی میشود. از ویژگیهای شیر دیافراگمی میتوان به قابلیت آب بندی بالا، نگهداری آسان و عملکرد مناسب در سیستمهای حاوی سیالات حساس اشاره کرد.